กรดไหลย้อน เกิดจากอะไร? คุมอาหาร ลดน้ำหนัก ช่วยได้ไหม!

สวัสดีครับวันนี้มาพบกับหมอไอซ์และสาระสุขภาพดี ๆ อีกเช่นเคยนะครับ ในปัจจุบันนอกจากเราจะเข้าถึงการดูแลสุขภาพได้ดียิ่งขึ้นแล้ว อาหารอร่อย ๆ ก็เข้าถึงได้ง่ายและได้ทุกเวลาเช่นกัน ดังนั้นเราจึงมักพบว่าทั้งที่บ้าน ที่ทำงาน รวมทั้งตัวเรา มีปัญหากรดไหลย้อนกันมากขึ้นแถมทำยังไงก็ไม่หายสักที แล้วปัจจัยอะไรที่ส่งผลให้คนยุคนี้เป็นโรคนี้กันมากขึ้น แค่อาหารที่กินเข้าไปจริง ๆ ไหม เราไปไขข้อสงสัยว่า โรคกรดไหลย้อน เกิดจากอะไร พร้อม ๆ กันเลยครับ – หมอไอซ์ Amara Clinic

ภาวะกรดไหลย้อน หรือ GERD (Gastroesophageal Reflux Disease) คือ อาการที่จุกแสบกลางอกเนื่องจาก น้ำย่อยในกระเพาะไหลย้อนขึ้นไปยังหลอดอาหาร ทำให้เรารู้สึกอึดอัดไม่สบายตัว ซึ่งภาวะโรคกรดไหลย้อนสามารถเกิดขึ้นได้ตั้งแต่ในช่วงวัยทารกไปจนถึงวัยชราเลยครับ อีกทั้งยังเป็นโรคที่ต้องรักษาด้วยการปรับพฤติกรรมในชีวิตประจำวันเป็นหลัก อาทิ การกิน การนอน ความเครียด และการควบคุมน้ำหนัก ดังนั้นจึงทำให้หลาย ๆ คนที่เป็นโรคนี้ไม่หายง่าย ๆ สักทีครับ

โรคกรดไหลย้อน แบ่งเป็น 3 ระดับ ดังนี้

• ระดับแรก เป็นภาวะการไหลย้อนที่กระเพาะอาหาร (Gastroesophageal Reflux : GER) เป็นความผิดปกติของร่างกาย ไม่ได้ส่งผลกระทบต่อสุขภาพ โดยจะเกิดอาการขึ้นในนานๆ ครั้ง ไม่ได้เป็นบ่อย

• ระดับสอง จะถือว่าเป็นโรคกรดไหลย้อนแล้ว แต่เป็นกรดไหลย้อนแบบปกติ โดยกรดที่ไหลย้อนจะขึ้นมาอยู่ภายในหลอดอาหารเท่านั้น ไม่ไหลย้อนเกินกล้ามเนื้อหูรูดของหลอดอาหารส่วนบน จึงทำให้เกิดอาการผิดปกติแค่ที่หลอดอาหาร

ระดับสาม เป็นระดับที่มีกรดไหลย้อนจากกระเพาะอาหารมาก จนเหนือกล้ามเนื้อหูรูดของหลอดอาหารส่วนบน และไหลขึ้นมาที่คอและกล่องเสียง จนทำให้เกิดอาการผิดปกติที่คอ กล่องเสียง รวมถึงจมูกและหูด้วย เรียกอาการกรดไหลย้อนในระดับนี้ว่า LPR (Laryngopharyngeal Reflux)

ปัญหากรดไหลย้อน เกิดจากการทานอาหารที่ไม่เป็นเวลา กินจุกจิก จนทำให้น้ำย่อยจากกระเพาะอาหารไหลกลับขึ้นไปที่หลอดอาหาร มักพบในกลุ่มผู้มีภาวะโรคอ้วนหรือน้ำหนักตัวเยอะ นอกจากนี้ยังมีสาเหตุอื่น ๆ ที่ส่งผลให้อาการกรดไหลย้อนเป็นหนักขึ้นด้วย

พฤติกรรมกินแล้วนอน

กรดไหลย้อน เกิดจากการทานอาหารก่อนเข้านอนไม่ถึง 3 ชั่วโมง จะทำให้หูรูดของหลอดอาหารทำงานได้ไม่ดี เนื่องจากร่างกายอยู่ในลักษณะนอนราบ ทำให้กรดในกระเพาะเกิดการไหลย้อนขึ้นมา เราจึงมีปัญหาโรคกรดไหลย้อนและหากไม่ปรับพฤติกรรมจะส่งผลให้กลายเป็นปัญหาเรื้อรัง อีกทั้งพฤติกรรมนี้ยังทำให้เกิดไขมันสะสมตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกายตามมา โดยเฉพาะ ปัญหาพุงป่องช่วงล่างและต้นขาใหญ่ เป็นต้น

ทานของมันเป็นประจำ

ใครที่ชอบทานอาหารที่มีไขมันสูงเป็นประจำ ไม่ว่าจะ หมูกะทะ ขนมหวาน  หรือของทอดต่าง ๆ ก็ล้วนเป็นอาหารที่ส่งผลให้เกิดปัญหากรดไหลย้อนได้ทั้งสิ้นครับ เพราะในไขมันจะมีกรดไขมัน (fatty acid) อยู่ หากร่างกายได้รับมากเกินไป ภายในกระเพาะของเราก็จะมีกรดสะสมเยอะขึ้นได้ครับ ทำให้คนไข้รู้สึกจุกที่กลางอกและแน่นท้องมากขึ้น

ภาวะความเครียด

ความเครียดสามารถส่งผลกับอาการของโรคกรดไหลย้อนได้มากเลยครับ เพราะหากเรามีภาวะความเครียดสูง จะส่งผลให้หลอดอาหารไวต่อสิ่งกระตุ้น หรือ อ่อนไหวต่อกรด เมื่อร่างกายเกิดอาการกรดไหลย้อนขึ้นแม้เพียงเล็กน้อย ความเครียดจะส่งผลให้เรามีอาการที่แสดงออกมารุนแรงกว่าเดิม

ดื่มน้ำอัดลม ชา กาแฟ เป็นประจำ

แน่นอนว่าทั้งน้ำอัดลม ชา และกาแฟ ต่างก็มีน้ำตาลและกรดประกอบอยู่ในเครื่องดื่มสูงมากครับ และส่งผลต่อการทำงานของระบบย่อยอาหารอีกด้วย เมื่อเราดื่มน้ำเหล่านี้ทุกวันเป็นปริมาณมาก ก็จะทำให้เกิดกรดในกระเพาะและตีขึ้นมาจนรู้สึกจุกหน้าอกได้ครับ และหากยังมีการดื่มอย่างต่อเนื่อง ยังส่งผลให้เกิดเป็นโรคอ้วน หรือ โรคเบาหวานได้อีกด้วยครับ ดังนั้นกรดไหลย้อน เกิดจากน้ำหวานต่าง ๆ ได้อย่างมากเลยครับ

น้ำหนักตัวเยอะเกินเกณฑ์

ในกลุ่มของคนไข้ที่มีปัญหาน้ำหนักตัวเกินมาตรฐานหรือมีภาวะโรคอ้วน มักจะมีไขมันในช่องท้อง (Visceral Fat) เป็นจำนวนมาก จนส่งผลให้เกิดความดันในช่องท้อง ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้ตับของเราไปเบียดกับกระเพาะมากขึ้น กระเพาะจึงอยู่ผิดรูปและหูรูดกระเพราะหลวมและหย่อนกว่าปกติ เมื่อทานอาหารเข้าไปจึงเกิดอาการกรดไหลย้อนขึ้นครับ

นอกจากสาเหตุกรดไหลย้อน เกิดจากที่หมอกล่าวไปเบื้องต้นแล้ว การสูบบุหรี่จัด ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ และพักผ่อนน้อย ก็ยังส่งผลให้เกิดโรคกรดไหลย้อนได้มากขึ้นและหากไม่ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม อาการเหล่านี้อาจกลายเป็นปัญหาเรื้อรังได้ครับ

การรักษากรดไหลย้อน จะแบ่งเป็น 2 ส่วนหลักๆ ได้แก่

1. ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต

การรักษากรดไหลย้อน หลัก ๆ ต้องมีการปรับพฤติกรรมในชีวิตประจำวันในหลายด้านมาก ๆ ครับ เช่น การทานอาหารที่ย่อยง่ายและเป็นเวลามากขึ้น สำคัญมาก ๆ คือต้องมีการควบคุมปริมาณของอาหารให้เหมาะสม ไม่ว่าจะเป็นการเลือกทานอาหารคลีน หรือ อาหารแคลต่ำ เป็นต้น 

2. รักษาด้วยการรับประทานยา

ในกรณีที่คนไข้มีอาการรุนแรงแพทย์จะแนะนำให้ทานยาลดกรด เพื่อลดความจุกเสียดและบรรเทาอาการ ร่วมกับยาที่ช่วยเพิ่มการบีบตัวของหลอดอาหารและกระเพาะอาหาร เพื่อให้อาหารสามารถเคลื่อนตัวผ่านหลอดอาหารไปยังกระเพาะอาหารได้ดีขึ้น

โดยส่วนใหญ่แล้ว แพทย์จะให้รับประทานยารักษากรดไหลย้อนติดต่อกันประมาณ 1 – 2 เดือน ซึ่งในระหว่างนั้นอาจมีการปรับลด หรือเพิ่มยาบางตัวตามการตอบสนองต่อการรักษาของคนไข้ และถ้าอาการดีขึ้น จึงจะค่อย ๆ ให้หยุดยาลง

อย่างไรก็ตาม การใช้ยาลดกรดจะช่วยแค่บรรเทาอาการเท่านั้น ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ ถ้าคนไข้ยังมีพฤติกรรมการกินที่ไม่ดีครับ